27-07-2006, 08:49
KARŞI CİNSE ŞEHVETLE BAKMAK, AVRET ve TESETTÜR
Bir müslümanın şehvetle bakabileceği kadın yalnızca eşidir. (Geçmiş asırlarda bulunan câriye de bu bakımdan eş gibidir.) Bunun dışında hiçbir kimseye şehvetle bakmak caiz değildir. Şehvetle bakmanın objektif ölçüsü «devamlı bakmak» tır. Bir müslüman yolda gözü kapalı veya başı önünde yürüyecek değildir.
Karşısına gelen kadın ve erkeği de görecektir; ancak gördüğü kimseye tekrar bakınca veya bakışını devam ettirince yasak sınıra adımını atmış olur. Rasûlullah (s.a.v.), Hz. Ali'ye şöyle demiştir: «Ali! Arka arkaya bakma; birinci bakış hakkındır, ama ikinci bakışa hakkın yoktur.» (Tirmizi, K. el-Edeb. 28; Müslim. el-Edeb, 45; Ebû-Dâvûd, Nikâh, 43.)
«Gözler de zina eder; onların zinası bakıştır.» (Buhârî. K. el-İstizân. 12; Müslim, K. el-Kader, 20.) Şehvetsiz olarak bakmaya ve bakılabilecek yerlere gelince bahsimize bir âyetle girmek uygun olacaktır:
«Mümin erkeklere söyle: gözlerini bakılması yasak olandan çevirsinler, mahrem yerlerini korusunlar. Bu, onların arınmasını daha iyi sağlar. Allah yaptıklarından şüphesiz haberdardır. Mümin kadınlara da söyle: gözlerini yasak olandan çevirsinler, iffetlerini korusunlar, süslerini, kendiliğinden görüneni müstesna, açmasınlar. Başörtülerini yakalarının üzerine salsınlar. Süslerini, kocaları veya babaları veya kayınpederleri veya oğulları veya kocalarının oğulları veya kardeşleri veya erkek kardeşlerinin oğulları veya kızkardeşlerinin oğulları veya kadınları veya cariyeleri veya erkekliği kalmamış hizmetçiler, ya da kadınların mahrem yerlerini henüz anlamayan çocuklardan başkasına göstermesinler. Gizledikleri süslerin bilinmesi için ayaklarını yere vurmasınlar. Ey müminler! Saadete ermeniz için hepiniz tevbe ederek Allah'ın hükmüne dönün.» (en-Nûr: 24/30-31)
Bu âyet erkeğe, hemcinsinin veya karşı cinsin avretine (bakılmaması gereken yerlerine) bakmayı, kadına da —bununla beraber— süslerini (zinet), istisna edilen kimselerden başkasına göstermemesini emrediyor.
Rasûl-i Ekrem (s.a.v.) de bir hadisinde: «Erkek erkeğin avretine, kadın da kadının avretine bakmasın. Vücudunun bir kısmı çıplak iken erkek erkeğe, kadın kadına temas etmesin.» buyuruyor. (Müslim, K. el-Hayz, 7, 74; Tirmizi, K. el-Edeb, 38: Ahmed, Müsned, 3/63.)
Burada karşımıza «zinet ye avret» diye iki mefhum çıkıyor:
Avret:
Açılması, gösterilmesi ve bakılması yabancılara veya herkese haram olan yerlere (organlara) avret denir.
a) Erkeğin erkeğe ve karısından başka kadınlara karşı avret yerleri göbeği ile diz kapağı arasında kalan bölgelerdir. Hanefilere göre göbek avrete dahil olmayıp diz kapakları dahildir. Şafiiler ise aksi görüştedir. (El-Mavsılî, el-İhtiyâr, Cüz: I, s. 45, 154.)
Dizkapakların yukarısı (fahiz) cumhura göre avrettir.
Taberi, Dâvûd, İbn Hazm, bazı mâliki ve hanbelilere göre avret değildir. Evzâi'ye göre de yalnız hamamda avret değildir. Her iki grup da hadislere dayanmıştır; Buhârî avret değildir diyen hadislerin daha sahih, avrettir diyen hadislerin ise daha ihtiyata uygun olduğunu ifâde etmiştir. (el-Aynî, Umdetul-Kâri, C. II, s. 243, 406; eş-Şevkâni, Neylu'l-Evtâr, C. II, s. 64; S. Sabık, Fıkhu's-Sünne, C. I, s. 125.)
b) Kadının müslüman kadınlar ile mahrem (Kendileriyle evlenmesi devamlı yasak (haram) olan akraba ve yakınları) akrabasına karşı avret yeri hanefilere ve Şafiilere göre -erkeğin erkeğe karşı olan- avret yeri ölçüsündedir.
Maliki ve Hanbelilere göre yüz, baş, boyun, eller ve ayaklar (hanbelilere göre dizden aşağısı) müstesna olmak üzere bütün vücudu avrettir. (el-Fıkhu ale'l-Mezâhib. C. I, s. 141.)
c) Kadının yabancı erkekler ile müslüman olmayan kadınlar karşısında avret yeri, yüzü, elleri (cumhura göre içi) ve hanefilerde bir rivayete göre ayakları müstesna olmak üzere bütün bedenidir. Bir hadise göre etek boyu topuklardan bir karışa yakın yukarıda olabilir. Bu sebeple ayaklara kadar uzanan ve yerleri süpürerek kirlenen eteklere gerek yoktur. (Ebû-Dâvûd, Libas, 39; Avnu'l-Ma'bûd, C. XI, s. 175.)
d) Cariyenin yabancı erkekler karşısında avret yeri cumhura göre göbeği ile dizkapağı arasıdır. (Erkeğin erkeğe karşı avreti gibidir.) Bu görüşün Peygamberimiz (s.a.v.)'e dayanan (merfu hadis şeklinde) bir delili yoktur. Hz. Ömer'in kavli ile ihtiyâca dayandırılmıştır. (İbnu'l-Humâm, Fethu'l-Kadir, C. I, s. 183.)
Zahirilere göre bu bakımdan cariye ile hür kadın arasında fark yoktur, cariyenin de (el, yüz, ayak müstesna) bütün vücudu avrettir. Çünkü bu ikisini ayırmak için nakli ve sağlam delil gerekir; bu ise yoktur. (İbn Hazm, el-Mahallâ. C. III, s. 218 vd.)
İmam Şafii'nin bir kavline göre cariyenin —dirseklerine kadar— elleri ile başı avret değildir. (eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb, C. I, s. 71)
İmam Mâlik'ten bir rivayete göre yalnızca başı (saçı) avret değildir. (eş-Şevkânî, Neyl, C. II, s. 70.)
e) Karı-kocanın birbirine karşı avreti yoktur. (Bütün bu görüş ve sınırlandırmaların dayandığı hadisler ve deliller için bk. Şevkânî. ag. esr., C. II, s. 64-72.)
Avrete bakmayı meneden hadise göre yukarıda açıklanan yerlere şehvetli veya şehvetsiz bakmak ve bunları açmak haramdır. Avret yerleri ancak kimsenin görmediği yerde (tuvalet ve banyoda) ve cima esnasında açılabilir. Bazı durumlarda zaruret miktarını aşmamak üzere doktor, ebe, sünnetçi, şahid ve hâkim karşısında da açılabilir.
Evlenecek kimse kızın yüzüne —şehvetle de olsa— bakabilir. Bazı müctehidler bu durumda sınırı biraz daha genişletmişlerdir. (Aynı eser, C. VI, s. 118-122; Avnu'l-Ma'bûd (Hind tab'ı), C. II, s. 190; İbn Kudâme, el-Muğni, C. VIII, s. 96.)
Zînet:
Bahsin başında mealini verdiğimiz âyet kadınlara —istisna edilen şahıslar dışında— kimseye zinetlerini göstermemelerini emrediyordu.
Zinet kadını güzel gösteren yüz, saç, makyaj, takı ve mücevherat, elbise gibi şeyleri içine almaktadır. Ayette bunlardan hangisi kastedilmiştir? «Kendiliğinden açılan, açılması, gösterilmesi tabii olan» zinet nedir?
Cumhura göre elbise ve mücevherat kapanması gereken zinete dahil değildir. Buradaki zinetten maksad; el, boyun, baş, kol, ayak gibi zinet takılan yerlerdir.
İmdi bunlardan hangisi «kendiliğinden açılan» a dahildir?
Kadim müfessir ve fakıhler arasında «dış elbiseden başka her taraf örtülmelidir»; «eller ve yüz hâriç»; «eller, bilek ve yüz hariç her taraf» diyenler olmuştur. (el-Cessâs, Ahkâmu'l-Kur'an, (mezkûr âyetin tefsiri)) Eller ve yüzün istisna edilmesi görüşü ağır basmaktadır. (el-Kardâvî, ag. esr., s. 132.)
Bir müslümanın şehvetle bakabileceği kadın yalnızca eşidir. (Geçmiş asırlarda bulunan câriye de bu bakımdan eş gibidir.) Bunun dışında hiçbir kimseye şehvetle bakmak caiz değildir. Şehvetle bakmanın objektif ölçüsü «devamlı bakmak» tır. Bir müslüman yolda gözü kapalı veya başı önünde yürüyecek değildir.
Karşısına gelen kadın ve erkeği de görecektir; ancak gördüğü kimseye tekrar bakınca veya bakışını devam ettirince yasak sınıra adımını atmış olur. Rasûlullah (s.a.v.), Hz. Ali'ye şöyle demiştir: «Ali! Arka arkaya bakma; birinci bakış hakkındır, ama ikinci bakışa hakkın yoktur.» (Tirmizi, K. el-Edeb. 28; Müslim. el-Edeb, 45; Ebû-Dâvûd, Nikâh, 43.)
«Gözler de zina eder; onların zinası bakıştır.» (Buhârî. K. el-İstizân. 12; Müslim, K. el-Kader, 20.) Şehvetsiz olarak bakmaya ve bakılabilecek yerlere gelince bahsimize bir âyetle girmek uygun olacaktır:
«Mümin erkeklere söyle: gözlerini bakılması yasak olandan çevirsinler, mahrem yerlerini korusunlar. Bu, onların arınmasını daha iyi sağlar. Allah yaptıklarından şüphesiz haberdardır. Mümin kadınlara da söyle: gözlerini yasak olandan çevirsinler, iffetlerini korusunlar, süslerini, kendiliğinden görüneni müstesna, açmasınlar. Başörtülerini yakalarının üzerine salsınlar. Süslerini, kocaları veya babaları veya kayınpederleri veya oğulları veya kocalarının oğulları veya kardeşleri veya erkek kardeşlerinin oğulları veya kızkardeşlerinin oğulları veya kadınları veya cariyeleri veya erkekliği kalmamış hizmetçiler, ya da kadınların mahrem yerlerini henüz anlamayan çocuklardan başkasına göstermesinler. Gizledikleri süslerin bilinmesi için ayaklarını yere vurmasınlar. Ey müminler! Saadete ermeniz için hepiniz tevbe ederek Allah'ın hükmüne dönün.» (en-Nûr: 24/30-31)
Bu âyet erkeğe, hemcinsinin veya karşı cinsin avretine (bakılmaması gereken yerlerine) bakmayı, kadına da —bununla beraber— süslerini (zinet), istisna edilen kimselerden başkasına göstermemesini emrediyor.
Rasûl-i Ekrem (s.a.v.) de bir hadisinde: «Erkek erkeğin avretine, kadın da kadının avretine bakmasın. Vücudunun bir kısmı çıplak iken erkek erkeğe, kadın kadına temas etmesin.» buyuruyor. (Müslim, K. el-Hayz, 7, 74; Tirmizi, K. el-Edeb, 38: Ahmed, Müsned, 3/63.)
Burada karşımıza «zinet ye avret» diye iki mefhum çıkıyor:
Avret:
Açılması, gösterilmesi ve bakılması yabancılara veya herkese haram olan yerlere (organlara) avret denir.
a) Erkeğin erkeğe ve karısından başka kadınlara karşı avret yerleri göbeği ile diz kapağı arasında kalan bölgelerdir. Hanefilere göre göbek avrete dahil olmayıp diz kapakları dahildir. Şafiiler ise aksi görüştedir. (El-Mavsılî, el-İhtiyâr, Cüz: I, s. 45, 154.)
Dizkapakların yukarısı (fahiz) cumhura göre avrettir.
Taberi, Dâvûd, İbn Hazm, bazı mâliki ve hanbelilere göre avret değildir. Evzâi'ye göre de yalnız hamamda avret değildir. Her iki grup da hadislere dayanmıştır; Buhârî avret değildir diyen hadislerin daha sahih, avrettir diyen hadislerin ise daha ihtiyata uygun olduğunu ifâde etmiştir. (el-Aynî, Umdetul-Kâri, C. II, s. 243, 406; eş-Şevkâni, Neylu'l-Evtâr, C. II, s. 64; S. Sabık, Fıkhu's-Sünne, C. I, s. 125.)
b) Kadının müslüman kadınlar ile mahrem (Kendileriyle evlenmesi devamlı yasak (haram) olan akraba ve yakınları) akrabasına karşı avret yeri hanefilere ve Şafiilere göre -erkeğin erkeğe karşı olan- avret yeri ölçüsündedir.
Maliki ve Hanbelilere göre yüz, baş, boyun, eller ve ayaklar (hanbelilere göre dizden aşağısı) müstesna olmak üzere bütün vücudu avrettir. (el-Fıkhu ale'l-Mezâhib. C. I, s. 141.)
c) Kadının yabancı erkekler ile müslüman olmayan kadınlar karşısında avret yeri, yüzü, elleri (cumhura göre içi) ve hanefilerde bir rivayete göre ayakları müstesna olmak üzere bütün bedenidir. Bir hadise göre etek boyu topuklardan bir karışa yakın yukarıda olabilir. Bu sebeple ayaklara kadar uzanan ve yerleri süpürerek kirlenen eteklere gerek yoktur. (Ebû-Dâvûd, Libas, 39; Avnu'l-Ma'bûd, C. XI, s. 175.)
d) Cariyenin yabancı erkekler karşısında avret yeri cumhura göre göbeği ile dizkapağı arasıdır. (Erkeğin erkeğe karşı avreti gibidir.) Bu görüşün Peygamberimiz (s.a.v.)'e dayanan (merfu hadis şeklinde) bir delili yoktur. Hz. Ömer'in kavli ile ihtiyâca dayandırılmıştır. (İbnu'l-Humâm, Fethu'l-Kadir, C. I, s. 183.)
Zahirilere göre bu bakımdan cariye ile hür kadın arasında fark yoktur, cariyenin de (el, yüz, ayak müstesna) bütün vücudu avrettir. Çünkü bu ikisini ayırmak için nakli ve sağlam delil gerekir; bu ise yoktur. (İbn Hazm, el-Mahallâ. C. III, s. 218 vd.)
İmam Şafii'nin bir kavline göre cariyenin —dirseklerine kadar— elleri ile başı avret değildir. (eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb, C. I, s. 71)
İmam Mâlik'ten bir rivayete göre yalnızca başı (saçı) avret değildir. (eş-Şevkânî, Neyl, C. II, s. 70.)
e) Karı-kocanın birbirine karşı avreti yoktur. (Bütün bu görüş ve sınırlandırmaların dayandığı hadisler ve deliller için bk. Şevkânî. ag. esr., C. II, s. 64-72.)
Avrete bakmayı meneden hadise göre yukarıda açıklanan yerlere şehvetli veya şehvetsiz bakmak ve bunları açmak haramdır. Avret yerleri ancak kimsenin görmediği yerde (tuvalet ve banyoda) ve cima esnasında açılabilir. Bazı durumlarda zaruret miktarını aşmamak üzere doktor, ebe, sünnetçi, şahid ve hâkim karşısında da açılabilir.
Evlenecek kimse kızın yüzüne —şehvetle de olsa— bakabilir. Bazı müctehidler bu durumda sınırı biraz daha genişletmişlerdir. (Aynı eser, C. VI, s. 118-122; Avnu'l-Ma'bûd (Hind tab'ı), C. II, s. 190; İbn Kudâme, el-Muğni, C. VIII, s. 96.)
Zînet:
Bahsin başında mealini verdiğimiz âyet kadınlara —istisna edilen şahıslar dışında— kimseye zinetlerini göstermemelerini emrediyordu.
Zinet kadını güzel gösteren yüz, saç, makyaj, takı ve mücevherat, elbise gibi şeyleri içine almaktadır. Ayette bunlardan hangisi kastedilmiştir? «Kendiliğinden açılan, açılması, gösterilmesi tabii olan» zinet nedir?
Cumhura göre elbise ve mücevherat kapanması gereken zinete dahil değildir. Buradaki zinetten maksad; el, boyun, baş, kol, ayak gibi zinet takılan yerlerdir.
İmdi bunlardan hangisi «kendiliğinden açılan» a dahildir?
Kadim müfessir ve fakıhler arasında «dış elbiseden başka her taraf örtülmelidir»; «eller ve yüz hâriç»; «eller, bilek ve yüz hariç her taraf» diyenler olmuştur. (el-Cessâs, Ahkâmu'l-Kur'an, (mezkûr âyetin tefsiri)) Eller ve yüzün istisna edilmesi görüşü ağır basmaktadır. (el-Kardâvî, ag. esr., s. 132.)
.gif "Smiley (26)")