[MahseN]

Arjantin’de bulunan yeni bir yılan fosili, bilim adamlarına göre yılanların suda değil karada geliştiklerini kanıtlamakta. Najash rionegrina olarak adlandırılan yılanın iki bacağı var.

Arjantin Doğa Bilimleri Müzesi’nden Sebastian Apesteguia ve ekibi tarafından bulunan dünyanın en eski yılanı, yaklaşık olarak 90 milyon yıl kadar önce kuzey Patagonya’nın Rio Negro bölgesinde yaşıyordu.

Daha önceleri deniz tortullarında bulunan ve yılan olarak sınıflandırılan kalıntıların aksine, yeni türün, pelvisle (leğen kemiği) desteklenen belirgin bir kuyruk sokumu ve göğüs kafesinin dışında işlevsel arka bacakları var. Ve iskelet yapısı da daha önce bulunan yılan fosillerinin aksine, dört bacaklı atalarına daha yakın.

Sao Paulo Üniversitesi bilim adamı Hussam Zaher, yılanın kuyruk sokumlu ilk yılan fosili olması nedeniyle büyük bir önem taşıdığını vurguluyor New Scientist dergisinde (www.newscientist.com, 19 Nisan 2006). Bugüne kadar bulunan Haasiophis, Pachyrhachis ve Eupodophis gibi gelişkin arka ayaklı yılan fosillerinde belirgin leğen kemiği bulunmadığı için Najash, yılanların evriminde önemli bir boşluğu doldurmakta.

Najash, küçük bacaklarını sadece çok gerektiği zaman kullanıyordu, fakat bilim adamları yılanın bacaklara ne zaman ihtiyaç duyduğunu açıklayamıyorlar henüz.

İki bacak köreldi

Yılanlar toprak içinde yaşamaya başladıktan sonra iki küçük bacak da tamamen körelmişti.

Bu teori aslında 20.yy’ın en popüler fikirlerinden biriydi. Fakat İsrail’de ve çevresindeki deniz tortullarında bulunan ayaklı fosiller, yılan olarak sınıflandırılınca araştırmacılar, yüzyılın sonunda daha eski bir teoriyi yeniden gündeme taşıdılar. Buna göre Mosasaurus olarak bilinen deniz sürüngeninden evrilen yılanların uzuvları karada değil denizde körelmişti.

"Artık yılanların denizde geliştiğine dayanan tezi unutabiliriz. Najash yılanı, Mosasaurus sürüngenlerinin, yılanlara en yakın grup olmadığını göstermekte" diyor Zaher. Denizde yaşayan ayaklı sürüngenler daha yeni bir soy ve olasılıkla yılanların ilk suya geçişini temsil ediyorlar.

Yeni sorular var

Najash yılanının DNA analizleri de hayvanın karada geliştiğini kanıtlamakta. Çünkü evrim tarihinde bacakları suda tamamen körelen örnekler göstermek çok zor. Suya geçen canlıların uzuvlarını muhafaza edilmekte ve yüzgeç ya da perde ayağa dönüşmekte. Yeni yılan türünün bacakları gerçekten de karada körelip yok olduysa yılan evriminde yepyeni sorular ortaya çıkacak. Birinci soru şu: Hangi sürüngen grubu yılanlara en yakın olanı? Araştırmacılar bu soru için henüz çürütülmeyecek bir hipotez bulamadılar.

Örneğin, denizden karaya geçiş tezini savunan Alberta Üniversitesi’nden Michael Caldwell, bu yılan türü kuşkusuz tebeşir dönemi yılanları hakkında yeni bilgiler veriyor ama anatomisinin değerlendirilişi hakkında kuşkularım var diyor.

Bilim adamı ayrıca yeni türün en eski yılan fosili olarak da açıklanmasını hatalı bulmakta, çünkü daha önce denizde geliştikleri saptanan fosiller sekiz milyon yıl daha eski diyor