[BeLoNGtoDeaTh]

TBMM Genel Kurulu'nda Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.'ye bağlı elektrik dağıtım tesislerinin özelleştirilmesinde hukuksal altyapıyı oluşturan yasa tasarısı kanunlaştırıldı. Sayıştay'ın 2.3 milyar dolar kamu zararına yol açtığı tespitinde bulunduğu yap-işlet-devret santrallerinin şu an işletmekte olan firmalara devrini öngören düzenlemeden vazgeçilirken, komşu ülkelerden elektrik ithalat ve ihracatı yapacak firmalara, elektrik iletim hatlarının tahsisinde, ihale yerine "hattın ilk başvuru yapana verilmesi" ne ilişkin maddede değişikliğe gidildi.


Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, elektrik dağıtım özelleştirmelerinin önünü açacak elektrik yasasında büyük tartışma yaratan elektrik ithalatı ve ihracatı ile ilgili maddeye ilişkin eleştirilere sert çıktı. Irak'a elektrik satmanın şart olduğunu vurgulayan Bakan Güler, "Irak'a elektrik satmamızı devlet istiyor. Bu maddenin Kartet'le martetle ilgisi yok. Bu maddeyi geri çekiyoruz. Bu madde kanunlaşmazsa Irak'a elektrik satışında sıkıntı olursa gelin o zaman meseleyi görün" diye konuştu. Bundan önceki görüşmelere katılamayan Enerji Bakanı Güler, bugün kürsüye çıkarak muhalefetin eleştirilerini cevapladı. Muhalefetin, yasa tasarısına geçen hafta son dakikada eklenen "İletim hattına ilk başvuran ihalesiz kapasiteyi kullanır" ibaresinin Karadeniz Elektrik'e (KARTET) ayrıcalık sağladığı ileri sürmesine tepki gösteren Bakan Güler, bu maddenin Kartet'le ilgisi olmadığını söyledi. Bakan Güler, CHP'nin 'Mavi Akım' doğalgaz alım anlaşmasında yapılan formül değişikliği ile kamunun milyarlarca dolar zarara uğradığı yönündeki iddialarına da cevap verdi. Güler, Mavi Akım'da "al ya da öde" miktarının yeniden ayarlanmasıyla Hazine'nin hesaplamalarına göre 14 milyar dolarlık bir avantaj sağlandığını söyledi. Formülün değişikliğine ilişkin anlaşmanın imzalandığı günden bu yana yaklaşık 493 milyon dolarlık bir kazanç sağlandığını kaydeden Güler, muhalefetin Mavi Akım'da yapılan formül değişikliği ile ilgili hesaplamalarını da 'sultan hamamı hesaplamasına' benzetti. Bakan Güler, devlete pahalı elektrik sattıkları gerekçesiyle eleştirilen yap-işlet-devret modeli ile kurulan doğalgaz santralleriyle ilgili eleştirilere de cevap verdi. YİD sorununu kucaklarında bulduklarını söyleyen Bakan Güler, "Bu santrallerin fizibilite raporları ile kontratlarının bağlantı kopartılmış ve devlette buna imza atmış. Bu çok ciddi sıkıntılı bir konu. Bu santrallerin arkalarında kiminin 10 tane kiminin 20 tane kreditör var. Biz bu pisliği temizliyoruz" dedi.


Bakan Güler, YİD'lerle ilgili sorunlu dosyaları Maliye Bakanlığı'na gönderildiğini belirterek, "Biz ölüyü diriltmek istedik. Tahkime gitmeyi düşündük. Maliye Bakanlığı'na YİD'ler konusunda uluslararası tahkime gideceğiz ne dersiniz diye sorduk. Bakanlık çalışmayı bitirmedi. Bizimle alakası olmayan bir konu burada kimseye menfaat sağlanmıyor" diye konuştu.



"YASADA DÜZELTME"


Plan Bütçe Komisyonu'nda tasarıya eklenen ve Sayıştay'ın 2.3 milyar dolar kamu zararına yol açtığı tespitinde bulunduğu YİD santrallerinin işleticilerine devrini öngören maddede halen faaliyette bulunan işletmeler kapsam dışına çıkarıldı. Verilen önergeyle yapılan düzenlemeye göre, bakanlık ile YİD sözleşmesi yapmış olan fakat işletmeye girmeden, sözleşmeyi sonlandıracak yada sonlandırmış şekilde, elektrik piyasası kapsamında lisans alarak faaliyetlerini sürdürenlerin, lehlerinde irtifak hakkı tesis edilmiş hazine arazileri, rayiç bedelleri üzerinden Maliye Bakanlığı'nca şirkete doğrudan satılacak. Verilen diğer bir önergeyle Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi sürecinde, bölünme, kısmi bölünme ve devir gibi işlemlerde ortaya çıkacak kazançlar kurumlar vergisinden müstesna tutuldu. Yeni yasaya göre şu hükümler getiriliyor:


"Organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri, katılımcılarının ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, sınırları içinde şirket kurma şartı aranmaksızın, kurumdan lisans almak koşuluyla dağıtım veya üretim faaliyetlerinde bulunacaklar. Organize sanayi bölgeleri tüzel kişilikleri, katılımcılarının elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın "serbest tüketici" sayılacaklar. Organize sanayi bölgesi katılımcılarından serbest tüketici limitini aşan tüketiciler, organize sanayi bölgesine dağıtım bedeli ödemek kaydıyla tedarikçisini seçme hakkına sahip olacak. Organize sanayi bölgeleri sınırları içinde olup, bedelsiz veya sembolik bedelle TEDAŞ'a devredilen tesislerin mülkiyeti ve işletme hakları, 3 ay içinde aynı bedelle, ilgili organize sanayi bölgesine devredilecek. Düzenlemeye tabi tarifeler üzerinden elektrik enerjisi satın alan tüketicileri, dağıtım bölgeleri arası maliyet farklılıkları nedeniyle oluşan fiyat farklılıklarından kısmen veya tamamen koruyacak geçici bir "fiyat eşitleme mekanizması" uygulanacak. Fiyat eşitleme mekanizmasının uygulanacağı geçiş dönemi 31 Aralık 2010 tarihinde sona erecek.Bu süre için, TEDAŞ tarafından yapılan tarife tekliflerinde, ulusal tarife uygulamasının gerekleri esas alınacak ve teklif edildiği şekliyle EPDK tarafından onaylanacak. Bu dönemde, abone grupları arasında çapraz sübvansiyon uygulanacak."


"TASARIDA ÖNGÖRÜLEN CEZALAR"


Yasada ayrıca, "Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi, Elektrik Üretim Anonim Şirketi, perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketleri, Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nin yeniden yapılandırılmasıyla oluşan gruplar veya kamu üretim şirketleri arasında, süresi 5 yılı aşmamak kaydıyla enerji alım-satımına ilişkin geçiş dönemi anlaşmaları imzalanacak. Söz konusu anlaşmalara ilişkin hak ve yükümlülükler, üretim ve dağıtım varlıklarının özelleştirilmesine paralel olarak lisans sahiplerine ait olacak. Tasarıyla, EPDK tarafından bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde bilginin yanlış, eksik, yanıltıcı verildiğinin saptanması veya hiç verilmemesi; lisans genel esasları ve yükümlülüklerinden herhangi birinin yerine getirilmediğinin saptanması; lisans verilmesinde aranan şartlar konusunda gerçek dışı belge ya da yanıltıcı bilgi verilmesi veya lisans şartlarındaki değişikliklerin bildirilmemesi gibi konularda uygulanacak cezalar belirlenmekte" hükümleri yer alıyor. Tasarıda öngörülen cezalar ise şöyle:


"Kurul tarafından bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde bilginin yanlış, eksik, yanıltıcı verildiğinin saptanması veya hiç verilmemesi halinde, 15 gün içinde doğru bilgiler istenecek. Aykırı durumlarını devam ettirenlere 200 bin YTL para cezası uygulanacak. Mevzuata aykırı hareket edildiğinin tespitinde ise aykırılığın 30 gün içinde giderilmesi ihtar edilecek; buna rağmen aykırı durumlarını devam ettirenlere 250 bin YTL para cezası verilecek. Lisans genel esasları ve yükümlülüklerinden herhangi birinin yerine getirilmediğinin saptanması halinde, 30 günde düzeltilmesi ihtar edilecek; durumlarını devam ettirenlere 300 bin YTL para cezası uygulanacak. Lisans verilmesinde aranan şartlar konusunda gerçek dışı belge yada yanıltıcı bilgi verilmesi veya lisans şartlarındaki değişikliklerin kurula bildirilmemesi halinde, lisans iptal edilecek. Ancak bu durumlarda, mümkün görülmesi halinde 30 günde düzeltme yapılması uyarısında bulunulacak; aykırılıkları devam edenlere 400 bin YTL para cezası uygulanacak. Lisans süresince iştirak ilişkisi yasağına aykırı davranışta bulunulması halinde, 30 gün içinde ilişkinin düzeltilmesi uyarısı yapılacak. Aykırı durumlarını sürdürenlere 450 bin YTL ceza verilecek. Piyasada lisans kapsamı dışında faaliyet gösterildiğinin tespiti durumunda, 15 gün içinde kapsam dışı yada aleyhte faaliyetin durdurulması ihtar edilecek. İhtara karşın aykırılıklarını sürdürenlere 500 bin YTL ceza uygulanacak."